Jakość wody przeznaczonej do spożycia

Zestawienie substancji chemicznych zawartych w wodzie,

będących składnikami naturalnymi, oraz tych, których obecność jest niepożądana ze względu na szkodliwość dla zdrowia, jak również wpływ na kondycję instalacji wodociągowej.

Odczyn – wyrażany wykładnikiem pH. Zbyt niska wartość pH zwiększa korozyjność wody.

Dla wód przeznaczonych do spożycia wartość pH powinna mieścić się w przedziale 6,5 – 9,5

Przewodność – jest miarą podatności wody na przepływ prądu elektrycznego. Przewodność elektryczna jest wskaźnikiem informującym o stopniu mineralizacji wody.

Dopuszczalna wartość: 2500 μS/cm

Żelazo i mangan – są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych metali i zazwyczaj występują w wodzie razem. Wysoka zawartość żelaza i manganu sprzyja wzrostom bakterii manganowych oraz żelazowych, tworzących maziste osady pokrywające przewody wodociągowe.

Dopuszczalne wartości: żelazo – 200 μg/l; mangan – 50 μg/l.

Twardość – parametr ten zależy od ilości rozpuszczonych w wodzie związków, głównie wapnia i magnezu. Wody bardzo miękkie są szkodliwe dla organizmu, ponieważ wypłukują z organizmu sole wapnia i inne, co powoduje problemy z układem kostnym, zaburzenia pracy mięśni, w tym mięśnia sercowego. Twardość wody ma wpływ na tworzenie się kamienia kotłowego.

Dopuszczalna wartość: 60 – 500 mg CaCO3/l.

Jon amonowy – w wodzie, przyczynia się do powstania azotynów w sieci wodociągowej, a także wywoływać zmiany smaku i zapachu wody.

Dopuszczalna wartość – 0,50 mg/l.

Azotany i azotyny – szkodliwość azotanów wynika z możliwości przekształcenia w azotyny, których nadmierne spożycie wywołuje niedokrwistość. Niska zawartość azotanów w wodzie jest konieczna w przypadku niemowląt. Spożywanie wody z zawartością azotanów powyżej 10 mg/l może powodować u dzieci niedotlenienie.

Dopuszczalne wartości: azotany – 50 mg/l; azotyny – 0,5 mg/l.

Chlorki – nadmierne stężenie chlorków w wodzie może świadczyć o zanieczyszczeniu ze ścieków przemysłowych oraz miejskich ścieków opadowych, a także z solanek.

Dopuszczalna wartość – 250 mg/l.

Fluorki – są czasem dodawane do wody w celu zapobiegania próchnicy zębów, a stężenie ich przewyższające wartość dopuszczalną niesie ze sobą ryzyko fluorozy zębów.

Dopuszczalna wartość – 1,5 mg/l.

THM – powstają w wodzie do picia głównie na skutek reakcji chloru z naturalnie występującymi składnikami organicznymi i znajdującymi się w wodzie bromkami. Spośród związków należących do omawianej grupy, w wodzie najczęściej stwierdza się obecność chloroformu.

Najwyższe dopuszczalne stężenie THM – 100 [µg/l].

Chloroform – stężenia w wodzie do picia mogą czasami nawet sięgać kilkaset mikrogramów na litr. Jest wchłaniany po wprowadzeniu drogą doustną, poprzez inhalację lub przez skórę.

Najwyższe dopuszczalne stężenie – 100 [µg/l].

Chlorany – produkt rozkładu dwutlenku chloru; obecne również w przypadku stosowania podchlorynów do dezynfekcji wody.

Chloryny – zgodnie z wytycznymi WHO tymczasowa dopuszczalna wartość chlorynów w wodzie do spożycia wynosi – 200 [g/l].

Najwyższe dopuszczalne stężenie sumy chloranów i chlorynów – 0,7 [mg/l].

Bromiany – mogą powstawać w wyniku utleniania jonów bromkowych podczas ozonowania wody i być może podczas działania innych środków utleniających w procesie uzdatniania wody. Zakwalifikowane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) do potencjalnych kancerogenów (grupa 2B).

Najwyższe dopuszczalne stężenie bromianów – 10 [µg/l].

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – WWA oraz ich metabolity wykazują udowodnione działanie mutagenne i kancerogenne.

Maksymalne sumaryczne stężenie WWA określono na poziomie 0,10 μg/l.

Pestycydy

Sumaryczne stężenie pestycydów nie powinno przekraczać 0,50 μg/l.

Arsen – kontakt z arsenem może powodować różne efekty zdrowotne włączając w to zmiany: dermatologiczne, kardiologiczne. Jest karcynogenem skóry .

Najwyższe dopuszczalne stężenie arsenu –10 [µ g/l].

Kadm – jest metalem bardzo toksycznym dla organizmu człowieka. Posiada zdolności kumulowania się, a długotrwałe oddziaływanie na organizm może doprowadzić do: uszkodzenia nerek, wątroby, niedokrwistości, choroby nadciśnieniowej, zwyrodnienia stawów, osteoporozy.

Najwyższe dopuszczalne stężenie kadmu – 5 [µg/l].

Miedź – do zwiększenia stężenia miedzi w wodzie w znacznej mierze mogą przyczynić się miedziane przewody wodociągowe, z którymi styka się woda o właściwościach korozyjnych, zwłaszcza o podwyższonej temperaturze. Większe dawki miedzi szkodzą zdrowiu i mogą wywoływać wymioty, a w efekcie stałego narażenia prowadzą do uszkodzenia wątroby.

Najwyższe dopuszczalne stężenie miedzi – 2 [mg/l].

Ołów – ze względu na silne własności toksyczne oraz zdolności kumulowania się w organizmie ludzkim, jest szkodliwy dla zdrowia – wywołuje chorobę zwaną ołowicą. Jest toksyczny dla ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Wpływa na metabolizm wapnia.

Najwyższe dopuszczalne stężenie ołowiu – 10 [µg/l].

Nikiel – nadmiar niklu w organizmie może skutkować zaburzeniami układu trawiennego i uczuleniami. Zawartość niklu w wodzie zależy m.in. od typu rur doprowadzających. W przypadku rur metalowych, więcej niklu zawiera woda gorąca, natomiast jeżeli rury wykonane są z PCV – woda zimna.

Najwyższe dopuszczalne stężenie niklu – 20 [µg/l].

Rtęć – jest pierwiastkiem, który wraz z jego wszystkimi związkami wykazuje dużą toksyczność oraz zdolność kumulowania w organizmie ludzkim. Rtęć i jej związki łatwo przenikają przez łożysko, stanowiąc duże zagrożenia dla płodu. Rtęć nieorganiczna atakuje głównie nerki, zaś metylortęć oddziałuje głównie na centralny układ nerwowy.

Najwyższe dopuszczalne stężenie rtęci – 1 [µg/l].

Do cech organoleptycznych wody należą: mętność, barwa, zapach i smak. Parametry te mogą świadczyć o pochodzeniu wody oraz sugerować rodzaj zawartych w niej związków chemicznych.

Barwa – zwykle spowodowana jest obecnością barwnych substancji organicznych, żelaza i innych metali, które są zarówno naturalnymi składnikami wody, jak i produktami korozji rur wodociągowych. Poziom akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian.

Mętność – w wodzie do spożycia wywoływana jest drobnymi cząsteczkami stałymi, które mogą znajdować się w wodzie na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia się cząstek pochodzących z osadów w sieci wodociągowej. Woda o wysokiej mętności może chronić mikroorganizmy przed działaniem dezynfekcyjnym i być przyczyną wzrostu liczby bakterii. Woda do picia nie może mieć mętności powyżej 1 NTU.

Zapach, smak – to parametry organoleptyczne. Smak i zapach nadają wodzie rozpuszczone w niej związki nieorganiczne tj. kwasy, sole, gazy lub organiczne – najczęściej produkty metabolizmu organizmów żywych w wodzie w warunkach naturalnych. Mogą być również ubocznym skutkiem uzdatniania wody (np. chlorowania), a także powstawać w trakcie magazynowania i dystrybucji wody. Zapach powinien być akceptowalny przez konsumenta.

Woda przeznaczona do konsumpcji i używania w gospodarstwie domowym “jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego, jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego”.

Escherichia coli – występuje w ściekach surowych i oczyszczonych, glebie oraz w wodzie naturalnej zanieczyszczonej fekaliami pochodzenia ludzkiego, rolniczego lub od dzikich zwierząt i ptaków. Obecność w wodzie Escherichia coli świadczy o świeżym zanieczyszczeniu kałem oraz wskazuje na niewłaściwą dezynfekcję wody lub wtórne zanieczyszczenie w sieci wodociągowej.

Dopuszczalna wartość dla parametru – 0 jtk/100 ml.

Paciorkowce kałowe (Enterokoki) – ich obecność w badanej próbce świadczy o zanieczyszczeniu wody fekaliami odległymi w czasie.

Dopuszczalna wartość – 0 jtk/100 ml.

Bakterie grupy coli – stwierdzenie ich obecności w wodzie sugeruje nieodpowiednie jej uzdatnienie, wtórne zanieczyszczenie lub nadmierną zawartość substancji odżywczych w uzdatnionej wodzie. Bakterie z grupy coli mają wartość jako wskaźnik (ale wskaźnik ograniczony), mogą być natomiast stosowane w celu oceny czystości i szczelności systemów dystrybucyjnych oraz potencjalnej obecności biofilmu.

Dopuszczalna wartość – 0 jtk/100 ml.

Clostridium perfringens – stanowią wskaźnik prawidłowości prowadzonych procesów uzdatniania wody oraz zanieczyszczenia wody ściekami. Clostridium perfringens, może wywoływać zatrucia pokarmowe, ale również zakażenia ran czy zakażenia szpitalne. Do zatrucia dochodzi w wyniku spożywania żywności, bądź wody skażonej sporami, które są niestety bardzo odporne na temperaturę i dezynfekcję.

Dopuszczalna wartość – 0 jtk/100 ml.

Legionella – Pałeczki Legionella stanowią grupę drobnoustrojów powszechnie przenoszonych przez wodę.

Dopuszczalna wartość w wodzie spożywczej z wyjątkiem szpitali – 100 jtk/100 ml.

Ogólna liczba mikroorganizmów w 36°C.

Dopuszczalna ilość po 48h nie więcej niż 50 jtk/1ml (czyli 50 mikroorganizmów w 1 ml wody). Są to organizmy mezofile, dla których optymalna temperatura wzrostu i rozwoju mieści się w granicach od 30°C do 40°C. Wśród nich mogą znaleźć się bakterie chorobotwórcze, gdyż ich optymalna temperatura jest taka jak ciała ludzkiego.

Ogólna liczba mikroorganizmów w 22°C.

Dopuszczalna ilość po 72 h, nie więcej niż 100 jtk/1ml (czyli 100 mikroorganizmów w 1 ml wody). Są to organizmy psychrofilne, giną poniżej temperatury 0°C i powyżej 30°C, najlepiej rozwijają się w temperaturze: 15°C. Zatem dla nas stosunkowo niegroźne, gdyż nie przeżyją w ludzkim ciele – będą miały za ciepło.